Τρίτη 26 Ιανουαρίου 2010

ΑΓ.ΣΩΤΗΡΑ ΑΧΑΡΝΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΟ ΡΟΜ


ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ ΖΕΦΥΡΙΟΥ – ΜΕΝΙΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΡOM

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΟ ΡΟΜ
ΑΓ.ΣΩΤΗΡΑ ΑΧΑΡΝΩΝ
ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
Εθνικής Αντιστάσεως 50, T.K. 13451- Ζεφύρι
Τηλ & Fax: 210-2486170
e-mail: www.zefyri@klimaka.org.gr
www.klimaka.org.gr


ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η καταγραφή του πληθυσμού Ρομ στον καταυλισμό του Αγ. Σωτήρα Αχαρνών αποτελεί μέρος μιας διευρυμένης προσπάθειας καταγραφής των αναγκών του εν λόγω πληθυσμού σε όμορες περιοχές λειτουργίας του Κ.Η.
Στη συνέχεια θα ακολουθήσει καταγραφή στις περιοχές Σαράντα Μαρτύρων Αχαρνών και Αγ. Δημήτριος Α. Λιοσίων.

Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΤΣΙΓΓΑΝΙΚO ΠΑΡΑΜΥΘΙ


«Ισινέ ντα νασινέ...
(Ήτανε δεν ήτανε…)»
Έτσι αρχίζουν τα τσιγγάνικα παραμύθια...

Τα παραμύθια είναι προϊόντα λαϊκής παράδοσης και το περιεχόμενο τους αποκαλύπτει τις ιδιαιτερότητες του κάθε λαού. Αντανακλούν και ικανοποιούν τις βαθύτερες ανάγκες λειτουργώντας σαν καθρέφτης των προσδοκιών τους.

Παραδοσιακά τσιγγάνικα παραμύθια συγκεντρώθηκαν από όλη την Ελλάδα, ηχογραφήθηκαν στην ρομανί, μεταφράστηκαν και παρουσιάζονται σήμερα από ομάδα εφήβων που ζουν στο Ζεφύρι.

Το τσιγγάνικο παραμύθι και απόψεις για τις ψυχολογικές του συνιστώσες μπορείτε να βρείτε στην περιοδική έκδοση "τσιγγάνικα παραμύθια" που κυκλοφορούν από τον φορέα της Κλίμακα.



Κέρκυρα, Καταυλισμός Λιβάδι Ροπα:

 "Η Κλυμήντω"
 Μια φορά κι έναν καιρό ήτανε μια οικογένεια που είχε πέντε κόρες και πέντε αγόρια, ήτανε δέκα παιδιά στην οικογένεια. Η οικογένεια αυτή ήταν αρχοντόγυφτοι, από την Μακεδονία.

Ιατροκοινωνικά Κέντρα: ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ

  «Προάσπιση - Προαγωγή Υγείας και Κοινωνική Ενσωμάτωση
των Ελλήνων Τσιγγάνων»....................

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΦΕΚ 1295 / Β΄ / 4-10-2002
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ &
ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Αθήνα,2/10/02
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Αρ. Πρωτ.:113956
ΚΟΙΝOΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ
ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ &
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΡΑΣΕΩΝ Ε.Κ.Τ.

Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και ίσες ευκαιρίες

Σχέδια και χρηματοδότηση

Η ένταξη των Ρομ αναπόσπαστο στοιχείο όλων των πολιτικών της Ένωσης
  Ακολουθώντας μία εποικοδομητική, πραγματιστική και χωρίς διακρίσεις προσέγγιση, πολλές πολιτικές της ΕΕ συμβάλλουν στην προώθηση της ένταξης των Ρομ (π.χ. πολιτικές που στοχεύουν στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης, της υγείας, των συνθηκών διαβίωσης, των ευκαιριών απασχόλησης, της πολιτιστικής κατανόησης και της εκπαίδευσης για όλους).
  Η προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ένταξη των Ρομ είναι συγκεκριμένη αλλά όχι αποκλειστική: δεν διαχωρίζει παρεμβάσεις που επικεντρώνονται στους Ρομ από ευρύτερες πρωτοβουλίες για πολιτικές. Για παράδειγμα το πρόγραμμα Νεολαία εν δράσει προωθεί τη συμμετοχή όλων των νέων, αλλά δίνει ιδιαίτερο βάρος για το 2009 και 2010 στην πρόσβαση των νέων που είναι μέλη κοινοτήτων των Ρομ.
    Χρηματοδότηση
Τα ζητήματα που αφορούν τους Ρομ περιλαμβάνονται σε όλες τις δραστηριότητες της ΕΕ. Συνεπώς, η ένταξη των Ρομ μπορεί να έχει τη στήριξη πολλών δραστηριοτήτων που χρηματοδοτούνται από διάφορους μηχανισμούς χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
     Στις πηγές στήριξης της ΕΕ προς τους Ρομ περιλαμβάνονται:

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), το οποίο στηρίζει τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασιακών συνθηκών των Ρομ, ιδίως μέσω των επενδύσεων στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων∙

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το οποίο στηρίζει την περιφερειακή ανάπτυξη, την οικονομική αλλαγή, την ενισχυμένη ανταγωνιστικότητα και την εδαφική συνεργασία σε όλη την ΕΕ∙

Το Πρόγραμμα PROGRESS (καθώς και η εκστρατεία ενημέρωσης ‘Για την Πολυμορφία. Κατά των Διακρίσεων’), το οποίο χρηματοδοτεί δραστηριότητες ευαισθητοποίησης με στόχο την καταπολέμηση των διακρίσεων κατά των Ρομ και στηρίζει τη δικτύωση των ΜΚΟ που αντιπροσωπεύουν τους Ρομ και υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους.

Λοιπές δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και σχετικοί μηχανισμοί χρηματοδότησης, για παράδειγμα το

Πρόγραμμα διά βίου μάθησης

πρόγραμμα Νεολαία εν δράσει

Πρόγραμμα Πολιτισμός (2007-2013)

Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης

Μέσο Προενταξιακής Βοήθειας

Πρόγραμμα κοινοτικής δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας (2003-2008)

Μελέτες & έρευνα http://ec.europa.eu/s

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Μετρήσεις της κοινής γνώμης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε το 2006 δημοσκόπηση για τις διακρίσεις και την ανισότητα στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων και των συμπεριφορών των Ευρωπαίων απέναντι στις εθνοτικές ομάδες της κοινωνίας. Συνέχεια στην έρευνα δόθηκε με ένα δεύτερο γύρο συνεντεύξεων το 2008, οι οποίες θέτοντας πιο συγκεκριμένα ερώτηματα, αποσκοπούσαν να εξακριβώσουν τις συμπεριφορές των Ευρωπαίων απέναντι στους Ρομ.

Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2010

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ρομ

Misto Aviljan

Καλώς ήρθατε στο δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους Ρομά! Οι Ρομά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι συμπολίτες μας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει στην πλήρη ένταξή τους στην κοινωνία και στη συμμετοχή τους στην οικονομία, στην αγορά εργασίας, στην πολιτιστική ζωή και στη λήψη αποφάσεων.

Δίκτυο ROM ..........


Μάιος 23, 2008   Λίγα Για το Δίκτυο ROM

Η ίδια η ύπα ρξη του Δικτύου RΟΜ και άλλων παρόμοιων φορέων «υποστήριξης» στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο, είναι η απόδειξη πως ακόμη και σήμερα ολόκληρες κοινωνικές ομάδες ζουν και κινούνται στο περιθώριο άλλων – κυρίαρχων - κοινωνιών, οι οποίες βρίσκονταισε ανώτερο οικονομικό, μορφωτικό, επαγγελματικό, οργανωτικό και τελικά ταξικo επίπεδο.  

Πληθυσμοί Ρομά/Τσιγγάνων στην Ευρώπη. Στατιστικά Στοιχεία

Στατιστικά Στοιχεία

Πληθυσμοί Ρομά/Τσιγγάνων στην Ευρώπη.

κράτος ελάχιστος μέγιστος
αλβανία 90.000 100.000
αυστρία 20.000 25.000
βέλγιο 10.000 15.000
βοσνία – ερζεγοβίνη 40.000 50.000
βουλγαρία 700.000 800.000
γαλλία 280.000 340.000
γερμανία 110.000 130.000
δανία 1.500 2.000
ελβετία 30.000 35.000
ελλάδα 160.000 200.000
ενωμένο βασίλειο) 90.000 120.000
εσθονία 1.000 1.500
ιρλανδία 22.000 28.000
ισπανία 650.000 800.000
ιταλία 90.000 110.000
κροατία 30.000 40.000
κύπρος 500 1.000
λετονία 2.000 3.500
λευκορωσία 10.000 15.000
λιθουανία 3.000 4.000
λουξεμβούργο 100 150
μακεδονία 220.000 260.000
μολδαβία 20.000 25.000
νορβηγία 500 1.000
ολλανδία 35.000 40.000
ουγγαρία 550.000 600.000
ουκρανία 50.000 60.000
πολωνία 50.000 60.000
πορτογαλία 40.000 50.000
ρουμανία 1.800.000 2.500.000
ρωσία 220.000 400.000
σερβίαμαυροβούνιο 400.000 450.000
σλοβακία 480.000 520.000
σλοβενία 8.000 10.000
σουηδία 15.000 20.000
τουρκία 300.000 500.000
τσεχία 250.000 300.000
φινλανδία 7.000 9.000
σύνολο ευρώπης(περίπου) 7.000.000 8.500.000
Πηγή: Κέντρο Τσιγγάνικων Ερευνών, Πανεπιστήμιο René Descartes University, Παρίσι, 1994· αυτός ο πίνακας περιέχει ‘σταθερούς’ αριθμούς που είναι ενδεικτικότεροι για τη μακροπρόθεσμη εικόνα παρά για τις πρόσφατες πληθυσμιακές μετακινήσεις· εάν συμπεριλαμβάνονταν οι νέες αφίξεις θα προέκυπτε σημαντική αύξηση των αριθμών που δίνονται για αρκετά κράτη της Δυτικής Ευρώπης, όπως η
Σουηδία, η Ιταλία, η Γερμανία, η Αυστρία κλπ. 

ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΩΝ ΡΟΜΑ

Αναπτυξιακή Σύμπραξη EQUAL
‘ ΔΙ.ΚΑ.ΔΙ. – ROM ’
ΜΕΛΕΤΗ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ
ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ
ΤΩΝ ΕΥΑΛΩΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ
ΤΩΝ ΡΟΜΑ

Πρόλογος
Λαός της προφορικής παράδοσης, χωρίς γραπτή γλώσσα, οι Τσιγγάνοι δεν άφησαν γραπτά
ντοκουμέντα, ώστε να γνωρίσουμε μέσα από τη δική τους σκοπιά την ιστορία και τον
πολιτισμό τους.

Εγγραφή και φοίτηση Τσιγγανοπαίδων στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό σχολείο

 ( εγκύκλιος του ΥΠΕΠΘ – Φ4/350/Γ1/1028/22-8-1995 )
Από τα στοιχεία που συγκεντρώσατε μέσω των Δ/νσεων και Γραφείων Πρωτοβάθμιας Εκπ/σης προκύπτει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών των τσιγγάνων δεν φοιτά στο νηπιαγωγείο. Επίσης πολλά παιδιά και ιδιαίτερα των μετακινούμενων οικογενειών δεν εγγράφονται στο δημοτικό σχολείο. Αρκετά δε από αυτά τα παιδιά που φοιτούν στο δημοτικό σχολείο αντιμετωπίζουν μαθησιακά προβλήματα και προβλήματα προσαρμογής στο σχολικό περιβάλλον.

Η τσιγγάνικη οικογένεια στην ελληνική κοινωνία.

Χ. Νόβα-Καλτσούνη1


1. Εισαγωγή
Είναι γνωστό πως οι Τσιγγάνοι αποτελούν πληθυσμό με ιδιαίτερη παράδοση. Οι
συνεκτικοί δεσμοί ανάμεσά τους είναι τέτοιοι που τους βοήθησαν να ξεπεράσουν
προβλήματα αποκλεισμού, πολιτισμικής αφομοίωσης και πολλές φορές πολιτικών
γενοκτονιών3. Ως ομάδα παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο πολιτισμικό σύστημα και
σύστημα αξιών, που επηρεάζει αναμφισβήτητα τόσο τη συγκρότηση, όσο και τη
λειτουργία της οικογένειας.

ΟΙ ΡΟΜ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Η καταγραφή της ιστορίας των Ρομ αποτελεί για τους ιστοριογράφους και τους ασχολούμενους με το θέμα ακόμη και σήμερα -και παρά τις τεράστιες προόδους που έχουν γίνει προς την κατεύθυνση αυτή τον τελευταίο αιώνα- ένα ζητούμενο. Και ο λόγος είναι απλούστατος: οι Ρομ αποτελούν ένα σύνολο πληθυσμών που ζούσε και ζει σε κατάσταση πλήρους προφορικής παράδοσης.

Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2010

Γνωρίστε τους Τσιγγάνους :Γ.Πυλαρινός



ΑΛΛΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΡΟΜ
Rom,Roma, Τσιγγάνοι,Αθίγγανοι,γύφτοι,Σίντηδες (ΕΛΛΑΔΑ)
Τσινγιάν,Τσιγγάν (ΤΟΥΡΚΙΑ, ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ, ΣΕΡΒΙΑ, ΡΟΥΜΑΝΙΑ, ΟΥΓΓΑΡΙΑ)
Τσίγγαρι (ΙΤΑΛΙΑ)
Τσιγγόϊνερ (ΓΕΡΜΑΝΙΑ)
Γκιτάνος (ΙΣΠΑΝΙΑ,ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ)
Αιγκυπτενάρεν (ΟΛΛΑΝΔΙΑ)
Τζίπσι (ΑΓΓΛΙΑ,ΑΜΕΡΙΚΗ)
Αυγίτ (ΑΛΒΑΝΙΑ)
Βοημοί-Βohemiens (ΓΑΛΛΙΑ)
ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΟΙ ΡΟΜ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ
· Μελελέ (Λαός μαύρος)
· Καλέ
· Μανούχ (άνθρωπος)
· Σίντε
Πιθανότατα η πρώτη ιστορική αναφορά για τους Ρόμ (Τσιγγάνους) γίνεται από τον Ηρόδοτο που αναφέρει τον λαό των "Σιγύνων". Πριν ακόμη από την άλωση της Κωνσταντινούπολης , πυκνές ομάδες της νομαδικής αυτής φυλής είχαν αρχίσει να περιτρέχουν τη Θράκη,τη Μακεδονία και στη συνέχεια τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Οι πρώτες ειδήσεις που αναφέρονται στη διασπορά τους στις Ευρωπαϊκές χώρες χρονολογούνται από το 1417 μ.χ. όταν πολυάριθμες ομάδες των Ρόμ εμφανίσθηκαν στη Γερμανία . Οι τότε χρονογράφοι τους περιγράφουν με το όνομα "Τσιάνοι".Ζούσαν σε σκηνές και περνούσαν μια πολύ σκληρή ζωή. Δεν είχαν -κατά τους χρονογράφους-πατρίδα ούτε θρησκεία , αλλά βεβαίωναν ότι ήταν χριστιανοί. Είχαν αρχηγούς που ήταν έφιπποι και καλοντυμένοι σε αντίθεση με τους υπόλοιπους , που στην πλειοψηφία τους βάδιζαν σαν μπουλούκι και κυρίως ξυπόλυτοι. Από το 1417 μέχρι το 1430 εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη Γερμανία αλλά και στις Ευρωπαϊκές χώρες. Εμφανίζονται στην Ευρώπη χρονολογικά ως εξής:
1418 : Ελβετία
1422 : Ιταλία
1427 :Γαλλία
1433 : Δανία
1445 : Ισπανία - Εκεί υπήρχαν ήδη συγγενικά φύλλα.
1500 : Αγγλία
ΔΙΩΓΜΟΙ ΑΠΟ ΤΟ 1500 ΕΩΣ ΤΟ 1800
¨ Μερικά χρόνια μετά το 1500 μ.χ. σε όλες τις χώρες της Ευρώπης ακολουθεί γενικός διωγμός των Τσιγγάνικων φυλών. Πολλοί σκοτώνονται αμείλικτα με τη δικαιολογία ότι ανήκουν σε καταραμένη φυλή . Οι κυριότερες δικαιολογίες για τους διωγμούς αυτούς ήταν : ιεροσυλία , αρπαγή νηπίων , ανθρωποθυσίες , ανθρωποφαγία.
¨ Οι διωγμοί κράτησαν 200 περίπου χρόνια .Πολλές φυλές εξοντώθηκαν. Αρκετοί αναγκάστηκαν να γίνουν δουλοπάροικοι ή συγχωνεύθηκαν με τους πληθυσμούς των διαφόρων χωρών.
¨ Παρά τους διωγμούς αρκετές φυλές κατάφεραν να διασωθούν και να επιβιώσουν και συνέχισαν τις περιπλανήσεις τους στα διάφορα κράτη της Ευρώπης.

ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΣΤΑΜΑΤΗΜΑ ΤΩΝ ΔΙΩΓΜΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1800

Μετά το 1800 η θέση των Ρόμ αρχίζει να βελτιώνεται. Οι χώρες που τους μεταχειρίστηκαν με περισσότερο καλή διάθεση ήταν η Αγγλία , η Ουγγαρία , η Σερβία και η Ρουμανία.
. Στην Αγγλία δημιουργήθηκαν Εταιρείες που ασχολήθηκαν με τα ήθη και τα έθιμα των Ρόμ.
. Στην Ουγγαρία πολλοί συγχωνεύθηκαν με τους ντόπιους . Όσοι διατήρησαν τα νομαδικά έθιμά τους επιδόθηκαν στην αξιοποίηση των έμφυτων ταλέντων της φυλής που είναι η Μουσική και ο χορός. Αναδείχθηκαν πάμπολλοι σπουδαίοι μουσικοί με αγαπημένο τους όργανο το βιολί. Η Ουγγαρέζικη και η Ρουμάνικη λαϊκή μουσική τους οφείλει πολλά .
. Στην Τουρκία και γενικά στις χώρες της τότε Τουρκικής Αυτοκρατορίας (όπως στην Ελλάδα) πιστεύεται ότι οι Ρόμ καλλιέργησαν την τέχνη του Καραγκιόζη. Λέγεται ότι ο χαρακτήρας του Καραγκιόζη απεικονίζει έναν τυπικό Ρόμ.
. Η βασιλική δυναστεία των Καραγεώργηδων της Σερβίας θεωρείται ότι έχει καταγωγή Ρόμ.

¨ Από τον Α΄Παγκόσμιο πόλεμο η θέση των Ρόμ αρχίζει να γίνεται όλο και δυσκολότερη. Οι περισσότερες χώρες τους θεωρούν ανεπιθύμητους , τους θέτουν σοβαρά εμπόδια και περιορισμούς. Οι περιπλανήσεις τους περιορίζονται. Τα νεότερα κυρίως μέλη της φυλής προσπαθώντας να προσαρμοσθούν και να επιβιώσουν αφομοιώνονται και επιζητούν μόνιμη στέγη.
¨ Κατά τα χρόνια του μεσοπολέμου οι διωγμοί συνεχίζονται.
¨ Στη Γερμανία οι Ρόμ διώκονται από το χιτλερικό καθεστώς σκληρότερα και από τους Εβραίους.
¨ Παρόμοιοι διωγμοί γίνονται σε βάρος τους στην φασιστική Ισπανία του Φράνκο.
¨ Στην Αγγλία και στη Ρωσία απαγορεύονται οι μετακινήσεις τους.
¨ Στην Ουγγαρία μέχρι το 1950 περίπου απαγορεύονται επίσης οι μετακινήσεις τους και οι Ρόμ εθιμοτυπικά και μόνο μία φορά το χρόνο περιφέρουν τις οικοσκευές τους στην αυλή του σπιτιού τους.
¨ Γενικά όπου οι Ρόμ σταμάτησαν τη Νομαδική ζωή , χρησιμοποιούνται σαν εργάτες στις διάφορες βιομηχανίες.


Ο Ελληνικός λαός έχει συνηθίσει την παρουσία των Ρόμ από τα παλιά χρόνια. Οι Ρόμ μόλις πρωτοπάτησαν το πόδι τους στην Ευρώπη συνάντησαν την Ελληνική γλώσσα που κυριαρχούσε τότε . Συνέπεια του γεγονότος αυτού είναι ότι πάρα πολλά στοιχεία της Ελληνικής ενσωματώθηκαν στις διαλέκτους των Ρόμ . Στην Ελλάδα κατά το παρελθόν ασχολήθηκαν με τη σιδηρουργία κυρίως . Ακόμη οι Έλληνες αποκαλούν "γύφτους" τους σιδεράδες. Άλλες τέχνες που ανέπτυξαν οι νομάδες και για τις οποίες έγιναν συμπαθείς στους Έλληνες είναι η ανταλλαγή κυρίως ζώων και η Μουσική .Σήμερα αλλά και στο παρελθόν έχουν αναδειχθεί και έχουν γίνει διάσημοι στο χώρο του λαϊκού τραγουδιού κυρίως πάρα πολλοί ¨Έλληνες Ρόμ. Οι "τσιγγάνοι" χρησιμοποιήθηκαν σε πάρα πολλές περιπτώσεις σαν ιδανικοί εκτελεστές Δημοτικών τραγουδιών . Τα όργανα που αγαπούν είναι κυρίως το κλαρίνο και τα κρουστά. Σε πολλές παραδοσιακές εκδηλώσεις και τοπικά πανηγύρια μετέχουν ενεργά σαν οργανοπαίχτες. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα του Τυρνάβου (Μπουρανί) , της Κατερίνης (Περπερίτσα), Βαρθολομιού (Μπούλες). Γενικότερα και σε ολόκληρη την Ελλάδα στον εορτασμό της Πρωτομαγιάς και της Καθαρής Δευτέρας , θα δούμε πολλές Ρόμ "κομπανίες" να προσφέρουν τη χαρά στους πανηγυριώτες έναντι συνήθως μικρής αμοιβής. Βεβαίως πάρα πολλοί Ρόμ έχουν σταματήσει τη νομαδική ζωή σήμερα και στην Ελλάδα. Κυριότερες σήμερα ασχολίες τους είναι :

¨ Το εμπόριο κυρίως στις λαϊκές αγορές
¨ Η προσφορά εποχιακής εργασίας (Καρπούζι , βαμβάκι κλπ)
¨ Η Μουσική

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

· Τσιγγάνικος γάμος : Είναι το χαρακτηριστικότερο έθιμο.
Οι Ρόμ γλεντούν για μέρες στο γάμο.
Τα "κεράσματα",είναι ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των οικογενειών που είναι καλεσμένες αλλά και των οικογενειών του γαμπρού και της νύφης.
Αποκορύφωμα του γλεντιού είναι η πανηγυρική επίδειξη στους καλεσμένους,του "σεντονιού",που είναι η απόδειξη της εντιμότητας της νύφης.
Κάνουν κουμπαριές με ανθρώπους που εκτιμούν και σέβονται.
· Κάθε ομάδα έχει το δικό της αιρετό άρχοντα που εκλέγεται συνήθως δια βοής. Οι ομάδες συνδέονται μεταξύ τους με διάφορες σχέσεις κυρίως οικογενειακές. Ο αιρετός άρχοντας έχει και δικαστική εξουσία. Συνήθως εκπροσωπεί την ομάδα απέναντι στις αρχές της χώρας που ζει η ομάδα.
· Κατά το παρελθόν η κοινωνική διάρθρωση της ομάδας είχε μητριαρχικό χαρακτήρα . Μερικοί συγγραφείς ισχυρίζονται ότι αυτό το στοιχείο αποτελεί σοβαρή ένδειξη για την ινδική καταγωγή της φυλής. Σήμερα η μητριαρχία τείνει να εκλείψει.
ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Οι Ρόμ χαρακτηρίζονται από μεγάλη προσαρμοστικότητα στο θέμα της θρησκείας .Οι μελετητές αναφέρουν ότι πιθανώς παλιότερα η ηλιολατρεία ήταν η θρησκεία τους. Σήμερα οι διάφορες φυλές είναι πιστές στο θρήσκευμα της χώρας που κατοικούν.
· Στην Κρήτη αναφέρονται ως Χριστιανοί ορθόδοξοι από το 1832.
· Στη Δυτική Ευρώπη αναφέρονται ως καθολικοί.
· Η Ρωμαϊκή Εκκλησία αναφέρει ονόματα ιερέων , μοναχών και κάποιου Καρδιναλίου με τσιγγάνικη καταγωγή.
· Στη Ρουμανία υπάρχουν ιερείς ορθόδοξοι τσιγγάνοι.
· Στη Γαλλία οι τσιγγάνοι τιμούν την Αγία Σάρρα που τη θεωρούν Τσιγγάνα και προστάτρια της φυλής τους.(24-25 Μάη)
· Στην Πολωνία οι Ρόμ τιμούν ιδιαίτερα την εικόνα της Παναγίας της Τσεστοχόβας που το πρόσωπό της είναι μελαψό.
· Στην Τουρκία οι περισσότεροι είναι Μουσουλμάνοι.

Μια και οι Ρομ δεν έχουν γραπτή γλώσσα , υπάρχει μεγάλη δυσκολία στην καταγραφή διατήρηση και μελέτη του γλωσσικού τους ιδιώματος. Οι διάφορες ομάδες μιλούν ιδιώματα που έχουν αρκετά μεγάλη σχέση μεταξύ τους και συναπαρτίζουν αυτό που αποκαλείται "τσιγγάνικη διάλεκτος" . Συνήθως χρησιμοποιείται μεταξύ τους σαν συνθηματική γλώσσα. Στις επαφές τους με τους ντόπιους χρησιμοποιούν τη γλώσσα του τόπου που διαμένουν.
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΦΥΛΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΩΝ:

· Μπράγκηδων
· Ρουντάρων
· Καραγιανναίων
· Γκαβιέρων
· Χαλδούπηδων
· Καλπαζάνηδων
· Γιαβούζηδων
· Τσικληρήδων
ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

· Σάτρας
· Τσιλιγγιρής
· Νταλίπης
· Καραχάλιος
· Μαλαντρίνος
· Νάτσος
· Σαρπουνιάς
ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ

· Ατσιγγανόκαστρο (Σύρος)
· Γυφτόκαστρο (Αττική , Μεσολόγγι)
· Γύφτισσα (Αίγιο , Μακεδονία)
· Κατσιβελιανά (Κρήτη)
· Γυφτοζάγορα (Ήπειρος)

ΜΕΓΑΛΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΠΟΥ ΕΜΠΝΕΥΣΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΣΙΓΓΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

· ΛΙΣΤ (Ουγγρική Ραψωδία)
· ΜΠΕΤΟΒΕΝ ,ΣΟΥΜΠΕΡΤ
· ΜΙΓΚΕΛ ΘΕΡΒΑΝΤΕΣ (Γυφτοπούλα)
· ΟΥΩΛΤΕΡ ΣΚΩΤ
· ΠΡΟΣΠΕΡ ΜΕΡΙΜΕ (Κάρμεν)
· ΖΑΝ ΡΙΣΠΕΝ
· Γ.ΒΙΖΥΗΝΟΣ
· Α.ΠΑΠΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ (Η Γυφτοπούλα)
· Γ.ΔΡΟΣΙΝΗΣ
· Κ.ΠΑΛΑΜΑΣ (Δωδεκάλογος του Γύφτου)

ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΑ ΕΡΓΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΗΘΗ-ΕΘΙΜΑ-ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΡΟΜ

· Π.ΜΠΑΤΑΓΙΑΡ (ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΩΣ ΚΑΙ ΕΞΑΠΛΩΣΕΩΣ ΤΩΝ ΒΟΗΜΩΝ ΑΝΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗΝ -1844)
· ΓΚΡΕΛΜΑΝ (ΟΙ ΤΣΙΓΓΑΝΟΙ )
· Α.ΠΑΣΠΑΤΗΣ (ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ ΑΥΤΩΝ -Εκδ.ΠΑΝΔΩΡΑ 1857)

ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ-ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ

· Μια άποψη που αναπτύσσεται αφορά τον ανέμελο χαρακτήρα των νομάδων Ρόμ , την αγάπη τους για τη Μουσική και το χορό , την άρνηση του δεσίματος του ανθρώπου με τη γη και γενικότερα την ιδιοκτησία. Πολλοί ποιητές εμπνεύσθηκαν από αυτά τα χαρακτηριστικά και έγραψαν μεγάλα έργα .Τσιγγάνοι αλλά και ντόπιοι σφάζονται για τα μαύρα μάτια της τσιγγάνας. Πανέμορφα κυρίως Ισπανικά τραγούδια στο ρυθμό της γλυκύτατης κιθάρας υμνούν την τσιγγάνα Μαρία. Το φλαμένκο αναδείχνει σπουδαίους Τσιγγάνους Ισπανούς καλλιτέχνες. Τα Ουγγαρέζικα βιολιά συνοδεύουν το χορό του πανέμορφου Τσιγγάνικου ζευγαριού κάτω από τα άστρα και δίπλα στη ρόδα του κάρου. Ο Κώστας Χατζής και ο Μανώλης Αγγελόπουλος τραγουδούν υπέροχα Ελληνικά λαϊκά τραγούδια με μεγάλη ευαισθησία .
· Μία άλλη άποψη στέκεται κριτικά -αυστηρά ίσως - απέναντι στα ήθη και έθιμα των νομάδων.Αυτή η άποψη δεν μπορεί να συγχωρήσει την ανέμελη στάση των Τσιγγάνων μπροστά στη ζωή. Την θεωρεί ανεύθυνη και επιπόλαιη. Ανάμεσα στα πραγματικά ελαττώματα μερικών Τσιγγάνων επιλέγει και καυτηριάζει μερικά όπως η ενασχόληση πολλών γυναικών τσιγγάνων με τη χαρτομαντεία .Η νομαδική ζωή θεωρείται περίπου ως αλητεία. Αποτέλεσμα τέτοιων περιστατικών πολλοί καυγάδες και διώξεις που επικαλούνται κλοπές , διαρρήξεις , απάτες κλπ. Φυσικά πολλές φορές διογκώνονται κάποια γεγονότα και καλλιεργείται ένας έρπων απαράδεκτος ρατσισμός.

Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΡΟΜ
Είναι η γιορτή της Άνοιξης. Η προέλευσή της είναι Ελληνική. Γιορτάζεται από 23 Απρίλη μέχρι 1 Μάη σε όλη την Ευρώπη.
 Γνωρίστε τους Τσιγγάνους
http://politikokafeneio.com/tsiganoi                                           











 


Η υποκρισία απέναντι στους Τσιγγάνους

    Λουσμένοι σε φυσικό φως και πλημμυρισμένοι από αναγεννησιακά χρώματα, οι Ρομά του φωτογράφου Ιωακείμ Εσκιλντσεν φτάνουν από αύριο στην Αθήνα, μετά την περιοδεία τους στη Β. Ευρώπη. Η έκθεση «Τα ταξίδια των Ρομά», που θα διαρκέσει ώς τις 22 Οκτωβρίου, είναι η κεντρική σειρά εκδηλώσεων που ετοιμάζουν η Ελληνοαμερικανική Ενωση και η πρεσβεία της Δανίας. Στόχος τους, να ταρακουνήσουν τη συνείδησή μας για τη μεγαλύτερη μειονότητα της Ευρώπης. Σύμμαχός τους ο νομπελίστας Γκίντερ Γκρας, ο οποίος υπογράφει τη συνοδευτική έκδοση, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση των Ρομά «μαύρη κηλίδα στην ευρωπαϊκή συνείδηση».

ΡΟΜΑ... ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΥΣ ΧΑΣΕΙ ΚΑΜΙΑ ΠΑΤΡΙΔΑ


ΟΙ «ΔΙΚΟΙ ΜΑΣ ΞΕΝΟΙ» ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ
«Οι  παρακάμ­ψεις αυτές είναι για να αποφύγου­με την α­στυνομία. Δεν έχω άδεια οδήγησης», ομολογεί απρόθυμα ο Μπλάγκο.
Ο νεαρός άνδρας σοφάρει με χέρι σταθερό, σε έναν φιδωτό δρόμο που οδηγεί από τα τελευταία προά­στια της Σόφιας στην πελώρια συ­νοικία της Φακουλτέτα. Εκεί ζουν πάνω από τους μισούς από τους 300.000 Ρομά της βουλγαρικής πρωτεύουσας. Το πρόσωπο του εί­ναι ανέκφραστο, ενώ το βλέμμα του επαγρυπνεί. Οι σειρές των κτιρίων της σοσιαλιστικής περιόδου εξαφα­νίζονται σιγά-σιγά πίσω από χαμόδεντρα και σωρούς σκουπιδιών.

Ρομά Έλληνες Πολίτες: προβληματισμοί

Σύμφωνα με επίσημα έγγραφα, όπως το Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ελλήνων Τσιγγάνων (ΟΠΔ), ο πληθυσμός των Ρομά στην Ελλάδα αριθμεί περίπου 250.000-300.000 άτομα, ήτοι ποσοστό 2,5% περίπου επί του συνολικού πληθυσμού. Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) υπολόγισε, το 2001, ότι το 15% περίπου αυτού του πληθυσμού (40.000) διαμένει σε αντίσκηνα, η εκτίμηση αυτή ωστόσο αφορά μόνο τους Έλληνες πολίτες. Οι Ρομά, στη συντριπτική τους πλειονότητα, είναι χριστιανοί (ορθόδοξοι), ενώ περίπου 35.000 άτομα είναι μέλη της επίσημα αναγνωρισμένης «μουσουλμανικής μειονότητας», η οποία προστατεύεται από τη Συνθήκη της Λωζάνης). Οι χριστιανοί Ρομά απέκτησαν για πρώτη φορά ελληνική υπηκοότητα στα μέσα της δεκαετίας του 1970, καθώς παλαιότερα θεωρούνταν ‘αλλοδαποί αθιγγανικής καταγωγής', ενώ έχουν παρουσία στην Ελλάδα εδώ και 600 χρόνια.

Οι Ρομά αποτελούν ίσως την πιο αδικημένη-αποκλεισμένη μειονότητα στην Ευρώπη, η οποία εξαιτίας της φιλοσοφίας της, των παραδόσεών της και του τρόπου ζωής της έχει υποστεί μεγάλο αποκλεισμό. Τα μέλη της μειονότητας των Ρομά παραδοσιακά έχουν υιοθετήσει το νομαδικό τρόπο ζωής, ο οποίος αποκλίνει πολύ από τον σύγχρονο τρόπο ζωής, με αποτέλεσμα οι Ρομά να παραμένουν ευάλωτοι σε θέματα ρατσισμού και προκατάληψης.
Πηγή: Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου


Οι Ρομά ως έλληνες πολίτες δικαιούνται δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης χωρίς καμία απολύτως εις βάρος τους διάκριση. Εντούτοις, ο βαθμός ένταξης τους στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα ενώ μελέτες αναφέρουν ότι αγνοούν τα περισσότερο από τα δικαιώματα τους στο τομέα της περίθαλψης. Όλες οι άλλες συνιστώσες του κοινωνικού αποκλεισμού των τσιγγάνων φαίνεται ότι έχουν κλονίσει σημαντικά και την εμπιστοσύνη τους απέναντι στο δημόσιο σύστημα υγείας.
Ενδεικτικά αξίζει να αναφερθεί ότι παρόλο που συνήθως οι τσιγγάνες γεννούν σε ένα δημόσιο νοσοκομείο δεν είναι σχεδόν ποτέ πρόθυμες να αναπτύξουν μία σταθερή σχέση με το προσωπικό των κλινικών μετά την γέννα. Όσον αφορά στην διάρκεια της εγκυμοσύνης, ένα μικρό ποσοστό των εγκύων υποβάλλεται σε προγεννετικό ιατρικό έλεγχο σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε από την "Εύξεινη Πόλη" ανάμεσα σε επαγγελματίες της υγείας.
Στα πλαίσια μιας άλλης έρευνας βασισμένης αποκλειστικά σε συνεντεύξεις με τσιγγάνους και τσιγγάνες διαφόρων περιοχών προκύπτουν ανάλογα συμπεράσματα. Σε σχετικές ερωτήσεις αποκλειστικά σε τσιγγάνες δόθηκαν οι εξής απαντήσεις: το 96% δηλώνει ως τόπο τοκετού το Νοσοκομείο, ενώ το 3,5% το σπίτι. Το 46% παρακολουθούνταν από γιατρό του Νοσοκομείου, το 20% από ιδιώτη γιατρό και το 32% δεν είχε καμία παρακολούθηση. Το 60% γνωρίζει τι είναι το Τεστ-Παπ και οι μισές το έχουν κάνει τουλάχιστον μία φορά, τη μαστογραφία γνωρίζει το 45% και την έχει κάνει μόνο το 10%.
Στην μελέτη που εκπόνησε το Κέντρο Πληροφόρησης και Υποστήριξης η "Εύξεινη Πόλη" εκτιμάται ότι σε γενικές γραμμές οι βασικοί λόγοι για τους οποίους οι Ρομ δεν επισκέπτονται τα εξωτερικά ιατρεία των Νοσοκομείων είναι η δυσπιστία απέναντι στις υπηρεσίες υγείας, η μη ιδιαίτερα φιλική υποδοχή, η προκατάληψη και η άγνοια σε σχέση με τα κοινωνικά τους δικαιώματα. Παρόλα αυτά στη προαναφερθείσα έρευνα του Υπουργείου Εργασίας, το 70% των ερωτηθέντων απάντησε ότι έχει βιβλιάριο υγείας ενώ το 77,8% δηλώνει ότι έχει βιβλιάριο υγείας των παιδιών του.
Οι λόγοι αυτοί αποτελούν παράγοντες που συντείνουν σε μία διαδικασία κοινωνικού αποκλεισμού με ανυπολόγιστες συνέπειες για την σωματική και ψυχική υγεία των τσιγγάνων.
Πηγή: Απόστολος Καψάλης (2003) Εθνική Έκθεση για την Ελλάδα, Ευρωπαϊκό Δίκτυο για Συνεργασία και Ανταλλαγές σε Θέματα Κοινωνικού Αποκλεισμού και Υγείας Μεταναστών


Σημαντικό πρόβλημα που δυσχεραίνει την πρόσβαση των μελών της κοινότητας των Ρομ στο εθνικό σύστημα υγείας είναι η μη-ιατροφαρμακευτική κάλυψη από ασφαλιστικό ταμείο ή από την Πρόνοια. Από την μία πλευρά , συναντούμε μέλη της κοινότητας κυρίως μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας χωρίς να διαθέτουν δελτίο αστυνομικό ταυτότητας, ένα από τα μείζονα προβλήματα που εντείνει και αναπαράγει τον αποκλεισμό της κοινότητας των Ρομ. Συνεπώς στερούμενοι/ες της πολιτογράφησης, αποκλείονται από το δικαίωμα στην υγεία και την πρόσβαση στο σύστημα υγείας.
Η δεύτερη προβληματική της κατάστασης αφορά τη σχέση σε επίπεδο θεσμών επάγγελμα-εφορία-πρόνοια. Το επαγγελματικό ΙΧ αποτελεί το κύριο εργαλείο δουλειάς για τους Ρομ. Για την εφορία, βάσει της φορολογικής νομοθεσίας, το επαγγελματικό αυτοκίνητο συνιστά την σύσταση εταιρείας με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος των μελών της κοινότητας να δηλώνει ψευδή εισοδηματικά στοιχεία ώστε να αγοράσει το αυτοκίνητο. Έτσι λοιπόν σύμφωνα με τις απαιτούμενες πιστοποιήσεις (π.χ. εκκαθαριστικό σημείωμα) για τον χαρακτηρισμό ενός/μιας πολίτη και της οικογένειας του/της ως άπορο/η από την πλευρά της κοινωνικής πρόνοιας, οι Ρομ κατέχοντες επαγγελματικό αυτοκίνητο, που όπως αναφέραμε προηγουμένως αφορά την πλειοψηφία, δεν εντάσσονται στους δικαιούχους ιατροφαρμακευτικής κάλυψης.
Ως αποτέλεσμα των όσων παρατέθηκαν, γίνεται χρήση βιβλιαρίων υγείας άλλων συγγενών και ψευδής δήλωση προσωπικών στοιχείων στα νοσοκομεία ειδικά στα μαιευτήρια π.χ. μία ανήλικη μητέρα χωρίς ταυτότητα δηλώνει τα στοιχεία άλλου συγγενή, που μπορεί να είναι η μητέρα της ή η αδερφή της και διαθέτει ταυτότητα ώστε να πάρει εξιτήριο με το παιδί. Επίσης το δίλημμα που συχνά αντιμετωπίζει η κοινότητα όπως εκείνο της φορολογικής εκκαθάρισης ή της παράδοσης του αυτοκινήτου κ.α. για την ιατροφαρμακευτική κάλυψη από την Πρόνοια , απαντάται με τη στροφή της κοινότητας στη χρήση των υπηρεσιών υγείας του ιδιωτικού τομέα.
Όσον αφορά τη σχέση των Ρομ με το προσωπικό των υπηρεσιών υγείας και με την ιατρική επιστήμη ευρύτερα καταγράφεται μια βελτίωση της αντιμετώπισης του νοσοκομειακού προσωπικού προς τους Ρομ χωρίς να σημαίνει ότι οι διακρίσεις έχουν εξ’ ολοκλήρου εκλείψει. Μία παράμετρος που δυσχεραίνει τη σχέση είναι οι διαφορετικές επικοινωνιακές και πολιτισμικές προσλαμβάνουσες. Η μη-τήρηση των κανόνων καλής συμπεριφοράς ως προς το επάγγελμα του ιατρού εκλαμβάνεται από μέρος της ιατρικής κοινότητας ως έλλειψη σεβασμού.
Επίσης σύμφωνα με τον κανονισμό των νοσοκομείων, κατά τις εφημερίες, επιτρέπεται ένας συνοδός στα ιατρεία εξέτασης των ασθενών. Οι φύλακες ασφαλείας από την μία πλευρά εκτελώντας το ρόλο τους για την εφαρμογή του κανονισμού και οι οικογένειες των Ρομ από την άλλη πλευρά ζητώντας να συνοδεύσουν το παιδί τους περισσότερα μέλη όπως οι γονείς, γιαγιάδες και παππούδες, οδηγούν στην εκδήλωση σκηνικών σύγκρουσης και έντονης λογομαχίας. ΄
Επιπλέον, η ιατρική προληπτική αποκτά σημασία για την κοινότητα των Ρομ τα τελευταία χρόνια μέσω ποικίλλων προγραμμάτων και δράσεων ενημέρωσης που υλοποιούνται, όσο και από θεσμικούς και κοινωνικούς φορείς σε πανελλαδική κλίμακα. Ωστόσο, λόγω των συχνών μετακινήσεων ομάδων του εν λόγω πληθυσμού, των νομικών κωλυμάτων που αναφέραμε παραπάνω, του χαμηλού επιπέδου μόρφωσης κ.α. γίνεται χρήση των υπηρεσιών υγείας, πολλές φορές μεταγενέστερα της εκδήλωσης ιατρικών συμπτωμάτων. Μεταξύ των λόγων μη-έγκαιρης ιατρικής επίσκεψης στο νοσοκομείο περιλαμβάνεται και η γεωγραφική απόσταση όπου μόνο το 25% ειδοποιεί ασθενοφόρο του Ε.Κ.Α.Β. στην περίπτωση που δεν έχει πρόσφορο μέσο μεταφοράς (ΙΧ) ενώ το 50% απευθύνεται σε ιδιώτη ιατρό, πλησίον του τόπου κατοικίας του.
Εν τούτοις στο πεδίο της πρόσβασης των Ρομ και της χρήσης των υπηρεσιών του συστήματος υγείας, έχουν σημειωθεί θετικές μεταβολές όπως:
1.η τακτική παρακολούθηση της εμβολιαστικής κατάστασης των παιδιών
2. η εξοικείωση των γυναικών με την εξέταση Π.Α.Π.
3. η χρήση των αποκεντρωμένων υπηρεσιών υγείας όπως κέντρα υγείας, Π.Ι.Κ.Π.Α.
4. τη βελτίωση της αντιμετώπισης του/της Ρομ από το προσωπικό των νοσοκομείων ως ισότιμο/η ασθενή. 

Πηγή: Μαρίνα Τσάφου,(2007) "Οι δυσκολίες πρόσβασης των Ρομά στις υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας", 6η Εθνική Στρογγυλή Τράπεζα: «Προβλήματα διακρίσεων στους τομείς της αγοράς εργασίας και της πρόσβασης στην Υγεία και την Κοινωνική Πρόνοια, Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2007, Αντιγόνη


Άρθρο στην "Ελευθεροτυπια": Ρομά, οι « οικείοι ξένοι » κάτοικοι των Βαλκανίων


Ρομά, οι « οικείοι ξένοι » κάτοικοι των Βαλκανίων

Δεν θα τους χάσει καμιά πατρίδα

dimanche 24 août 2008, par Laurent Geslin

« Οι παρακάμψεις αυτές είναι για να αποφύγουμε την αστυνομία. Δεν έχω άδεια οδήγησης », ομολογεί απρόθυμα ο Μπλάγκο. Ο νεαρός άνδρας σοφάρει με χέρι σταθερό, σε έναν φιδωτό δρόμο που οδηγεί από τα τελευταία προάστια της Σόφιας στην πελώρια συνοικία της Φακουλτέτα. Εκεί ζουν πάνω από τους μισούς από τους 300.000 Ρομά της βουλγαρικής πρωτεύουσας. Το πρόσωπό του είναι ανέκφραστο, ενώ το βλέμμα του επαγρυπνεί. Οι σειρές των κτιρίων της σοσιαλιστικής περιόδου εξαφανίζονται σιγά σιγά πίσω από χαμόδεντρα και σωρούς σκουπιδιών.

Ευρωπαϊκή στρατηγική για τους Ρομά

Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 31ης Ιανουαρίου 2008 σχετικά με ευρωπαϊκή στρατηγική για τους Ρομά
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ,
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 3, 6, 7, 29 και 149 της Συνθήκης ΕΚ τα οποία δεσμεύουν τα κράτη μέλη να εξασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 13 της Συνθήκης ΕΚ το οποίο παρέχει τη δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα να αναλάβει κατάλληλη δράση για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου ή εθνοτικής καταγωγής,

ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑ


ΤΣΙΓΓΑΝΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ... ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ... ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ...

Η Ελληνική κοινωνία στο σύνολό της, δεν στάθηκε θετικά στην κοινωνική αποδοχή και ένταξη των μειονεκτικών κοινωνικών ομάδων, πολύ περισσότερο δε των Τσιγγάνων, και δεν δημιούργησε με έναν οργανωμένο τρόπο τις προσβάσεις στα ανελαστικά κοινωνικά δικαιώματα του πολίτη όπως ορίζονται σε μια σύγχρονη και Δημοκρατική πολιτεία, σε αυτά δηλαδή της κατοικίας, της υγείας, της παιδείας, της κοινωνικής ασφάλισης και της πρόνοιας, της απασχόλησης και της κοινωνικής συμμετοχής.
Για πολλές δεκαετίες η κυρίαρχη συλλογική αντίληψη για τις συνθήκες διαβίωσης των Τσιγγάνων, θέλει τους Τσιγγάνους να επιλέγουν συνειδητά ως τρόπο ζωής το στερεότυπο μοντέλο του πλανόδιου σκηνίτη, του αποκομμένου από τις κοινωνικές δομές (και άρα «αντικοινωνικού») Τσιγγάνου.
Το συλλογικό αυτό στερεότυπο αποτέλεσε την αιτιολογική βάση για στρεβλώσεις και υπερβολές που έφθασαν μέχρι ακραίες καλυμμένες ή απροκάλυπτες ρατσιστικές θεωρήσεις για την αντικοινωνική φύση του Τσιγγάνου, ο οποίος με βάση τις αντιλήψεις αυτές, ζει στην αθλιότητα από επιλογή. Οι θεωρήσεις αυτές που κυριάρχησαν σε πλείστες των περιπτώσεων, δημιούργησαν τα συλλογικά άλλοθι της Ελληνικής πολιτείας και κοινωνίας για την απραξία (στην καλύτερη περίπτωση) ή για την βίαιη στάση απέναντι σε ολόκληρες κοινότητες και ομάδες Τσιγγάνων.
Η συλλογική κοινωνική αντίληψη διατείνεται ότι οι Τσιγγάνοι είναι εκ φύσεως περιθωριακοί, παραβατικοί, απαίδευτοι και γενικά απροσάρμοστοι σε πρότυπα ζωής που η πλειοψηφούσα κοινωνία επιλέγει. Να θυμίσουμε λοιπόν ότι τέτοιες απλοϊκές φαινομενικά απόψεις είναι αυτές που δημιούργησαν ιστορικά την θεωρητική βάση του φυλετικού και κοινωνικού ρατσισμού, που οδήγησαν την ανθρωπότητα στις γνωστές επαίσχυντες πράξεις και ακρότητες. (Εξάλλου οι τελευταίες συγκλονιστικές αποκαλύψεις της γενετικής ιατρικής με την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γωνιδιώματος, έθεσαν αμετάκλητα στον κάδο απορριμμάτων της ανθρώπινης σκέψης τις θεωρήσεις του φυλετικού ρατσισμού.)
Οι Τσιγγάνοι λοιπόν πράγματι ζουν περιθωριακά, πράγματι αναπτύσσουν παραβατικές συμπεριφορές (αν και κατά τα φαινόμενα αυτό δεν έχει καμία σχέση με υψηλή εγκληματικότητα), πράγματι έχουν πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, πράγματι δείχνουν δυσκολία προσαρμογής στις κοινωνικές δομές. Η κατάσταση όμως αυτή είναι αποτέλεσμα όχι συνειδητής επιλογής αλλά στάσης επιβίωσης απέναντι σε ένα ολοένα και εχθρικότερο κοινωνικό σώμα που διαρκώς εντείνει τις συνθήκες ανισότητας, περιθωριοποίησης, αποκλεισμού και απομόνωσης.
Είναι απολύτως βέβαιο ότι οι όροι αυτοί δεν αντιμετωπίζονται ούτε με καταστολή, ούτε με περαιτέρω συμπίεση των δικαιωμάτων, ούτε με ένταση του χωρικού και κοινωνικού αποκλεισμού, όπως συνέβη στο παρελθόν και συνεχίζει και σήμερα να συμβαίνει. Τα φαινόμενα αυτά είναι αναστρέψιμα μόνο με οργανωμένες και μακροχρόνιες πολιτικές ένταξης.
Η σημερινή θέση της Τσιγγάνικης κοινότητας στην Ελληνική κοινωνία χαρακτηρίζεται από φαινόμενα ακραίου κοινωνικού αποκλεισμού. Οι Έλληνες Τσιγγάνοι πολίτες στην συντριπτική τους πλειοψηφία διαβιούν στην Ελλάδα του 21ου αιώνα σε ένα απόλυτο περιθώριο στο οποίο τους οδήγησε κυρίως τις τελευταίες δεκαετίες το μεταπολεμικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας, το οποίο μέσα από τις διαδικασίες «εξαστισμού» της Ελληνικής κοινωνίας, ισοπέδωσε την πολιτισμική πολυμορφία της κοινωνικής δομής, και αφομοίωσε τον πολιτισμικό και κοινωνικό πλουραλισμό δημιουργώντας νέες κοινωνικές σχέσεις και ισορροπίες.
Την διαδικασία αυτή δεν ακολούθησαν οι Έλληνες Τσιγγάνοι οι οποίοι παρέμειναν μια ομάδα με υψηλό βαθμό συνοχής, εσωτερικής αλληλεγγύης και συσπείρωσης.
Η συσπείρωση αυτή ενέχει θετικά χαρακτηριστικά εφόσον συνέβαλε στην διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας ενός ιστορικού πληθυσμού, είναι όμως και ένδειξη αρνητικών (κυρίως αμυντικών) στάσεων που καλλιεργήθηκαν κάτω από την πίεση του κυρίαρχου πλειοψηφικού σώματος.
Οι πρόσφατες κοινωνικοοικονομικές μεταβολές στην Ελληνική κοινωνία έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες για αυξανόμενο κοινωνικό αποκλεισμό, με αποτέλεσμα οι συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων Τσιγγάνων πολιτών να παρακμάζουν ολοένα και περισσότερο. Η διεύρυνση του χώρου των κοινωνικά αποκλεισμένων, ιδιαίτερα με την εμφάνιση των κυμάτων των οικονομικών μεταναστών και των προσφύγων επιτείνει την κατάσταση αυτή.
Η θέση της Τσιγγάνικης κοινότητας στην κοινωνική δομή, τίθεται σταδιακά σε πλήρη κρίση, όταν από την δεκαετία του 1960 επέρχονται στην ελληνική οικονομία και κοινωνία σημαντικές μεταβολές.
Η παρακμή και η ερήμωση της αγροτικής υπαίθρου λόγω της τότε βιομηχανικής ανάπτυξης, της μετανάστευσης και της αστυφιλίας, στερεί από τους Τσιγγάνους τον «ζωτικό χώρο» οικονομικής τους δραστηριότητας σε ότι αφορά την «κοινωνικά χρήσιμη» εργασιακή τους διέξοδο στον αγροτικό χώρο.
Η ανάπτυξη βιομηχανοποιημένων προϊόντων ευρείας κατανάλωσης αχρηστεύει τις επαγγελματικές τους δεξιότητες ως τεχνίτες, ενώ η σταδιακή έκρηξη του τριτογενή τομέα και βέβαια κυρίως του εμπορίου τους αποκόβει από την φυσική για τον νομαδικό τρόπο ζωής τους διέξοδο στο γυρολογικό εμπόριο.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η φτωχή Τσιγγάνικη κοινότητα γίνεται φτωχότερη λόγω της απώλειας της δυνατότητας παραγωγής του αναγκαίου για την επιβίωση εισοδήματος, ενώ συνήθως φορές αναγκάζονται να πλησιάσουν περισσότερο στα αστικά κέντρα, τα οποία αναπτύσσονται ως πόλοι οικονομικής ανάπτυξης, που δημιουργούν δυνατότητες και ευκαιρίες για δευτερεύουσες εργασίες.
Η ανάπτυξη όμως των αστικών κέντρων, που διογκώνει τις πόλεις και προκαλεί προϋποθέσεις εκμετάλλευσης της γης, ιδιαίτερα με τον μηχανισμό της αντιπαροχής, εξαναγκάζει τους Τσιγγάνους στην ολοένα και πιο υποβαθμισμένη εγκατάσταση, στις περιαστικές ζώνες των πόλεων, ιδιαίτερα σ΄ αυτές με έντονα τα χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής και αστικής παρακμής.
Περιοχές κατ΄ εξοχήν εκτός σχεδίου πόλης, βιομηχανικές ζώνες, περιοχές αυθαίρετης και άναρχης δόμησης, περιοχές γενικότερης απαξίας της γης, έλκουν την εγκατάσταση των κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων και ιδιαίτερα των Τσιγγάνων, δημιουργώντας θύλακες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά κυρίως δημιουργώντας τις συνθήκες για το βάθεμα του, τις συνθήκες για αυξανόμενη κοινωνική παρακμή. Οι περιοχές αυτές χαρακτηρίζονται από την παντελή συνήθως απουσία στοιχειωδών υποδομών, τεχνικών (ύδρευσης, αποχέτευσης, συγκοινωνίας κλπ.) αλλά κυρίως κοινωνικών (σχολείων, ιατρείων, υπηρεσιών κλπ.).
Η έλλειψη αυτή βαθαίνει ακόμη περισσότερο τις συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού και αποκόπτει την πρόσβαση στα κοινωνικά αγαθά και δικαιώματα, δημιουργώντας μια σπειροειδή προς τα κάτω κίνηση, αυξανόμενου και βέβαια ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ κοινωνικού αποκλεισμού.
Η συνοπτική αυτή περιγραφή του μηχανισμού δημιουργίας «θυλάκων» φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού δεν αφορά μόνο τους Τσιγγάνους. Στις περιοχές αυτές συγκεντρώνονται πλήθος ομάδων, με διαφορετική κουλτούρα, καταγωγή και προέλευση, με ένα κοινό χαρακτηριστικό: Την - απόλυτη πολλές φορές- φτώχεια που οδηγεί στην κοινωνική περιθωριοποίηση και αποκλεισμό.

Το στοιχείο αυτό σε πολλές περιπτώσεις δημιούργησε μια «εσωτερική» κοινωνική διαμάχη (στο εσωτερικό των ομάδων των κοινωνικά αποκλεισμένων) και σύγκρουση για την κατάκτηση της ηγεμονίας στην κλίμακα του «θύλακα». Στο πλαίσιο μιας θεώρησης της Κοινωνικής Ψυχολογίας, φαίνεται ότι ο κοινωνικά αποκλεισμένος, αναζητεί έναν «πιο» κοινωνικά αποκλεισμένο, για να αμβλύνει την αυτό-συνείδησή του ως κοινωνικά αποκλεισμένος. Σε αυτήν την αλυσίδα οι Τσιγγάνοι και λόγω της έντονης πολιτισμικής τους διαφοράς βρίσκονται σε μια διαρκώς χαμηλότερη κοινωνική ισορροπία, χωρίς να έχουν τους όρους και τις προϋποθέσεις να διεκδικήσουν τους όρους ισότιμης κοινωνικής ένταξης.

Έτσι οι Τσιγγάνοι, μέσα από την εξέλιξη αυτών των φαινομένων, έρχονται σε μια τριπλή σύγκρουση:

- Με το κυρίαρχο κοινωνικό σώμα και το σύστημά του, εφόσον από την μια πλευρά δεν παρέχουν πλέον κοινωνικά χρήσιμη εργασία ενώ από την άλλη πλευρά αντιστέκονται στην πολιτισμική αφομοίωση και απώλεια της κοινωνικής τους ταυτότητας.

- Με άλλες ομάδες κοινωνικά αποκλεισμένων, στο πλαίσιο της ενδοσύγκρουσης στην μικροκλίμακα των «θυλάκων».

- Με τμήμα των ίδιων των Τσιγγάνων, οι οποίοι είτε λόγω φυλετικής διαφοροποίησης, είτε λόγω κοινωνικών συγκυριών επιλέγουν και επιτυγχάνουν την minimum κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση, βαίνοντας τα πρώτα σκαλιά της διαδικασίας αστικοποίησης.
Η κατάσταση αυτή δημιουργεί μια νέα συσπείρωση των Τσιγγάνικων κοινοτήτων, που όμως αυτή τη φορά «κλείνει» τους διαύλους επικοινωνίας με το υπόλοιπο κοινωνικό σώμα. Αυτή τη φορά η συσπείρωση αυτή είναι κατ΄ εξοχήν συσπείρωση αμυντική και άρα αρνητική.
Και αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης δεν μπορεί παρά να είναι η διαρκής επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης, με όλα τα παράγωγα της παραβατικότητας σε όλα τα επίπεδα, που ανατροφοδοτεί τον φαύλο κύκλο του κοινωνικού αποκλεισμού και μεγαλώνει το χάσμα ανάμεσα στην κοινωνία των πολιτών και την κοινωνία των αποκλεισμένων.
Η κατάσταση αυτή του αυξανόμενου και διαρκώς επιδεινούμενου κοινωνικού αποκλεισμού των Τσιγγάνων νομάδων αστέγων, ορίζεται ως ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ. Μπορεί ακόμη να οριστεί και ως ΟΡΙΑΚΟΣ, εφόσον αγγίζει πλέον τα όρια των συνθηκών επιβίωσης, όχι μόνο πολιτισμικής, όχι μόνο κοινωνικής, αλλά πολλές φορές και φυσικής. Αν η διαπίστωση αυτή ακούγεται ως συναισθηματικά φορτισμένη, μια ανάλυση των δεικτών παιδικής θνησιμότητας και ορίου ζωής των Τσιγγάνων, είναι επαρκής για να πείσει.
Η Ελληνική κοινωνία στο σύνολό της, δεν στάθηκε θετικά στην κοινωνική αποδοχή και ένταξη των μειονεκτικών κοινωνικών ομάδων, πολύ περισσότερο δε των Τσιγγάνων, και δεν δημιούργησε με έναν οργανωμένο τρόπο τις προσβάσεις στα ανελαστικά κοινωνικά δικαιώματα του πολίτη όπως ορίζονται σε μια σύγχρονη και Δημοκρατική πολιτεία, σε αυτά δηλαδή της κατοικίας, της υγείας, της παιδείας, της κοινωνικής ασφάλισης και της πρόνοιας, της απασχόλησης και της κοινωνικής συμμετοχής.
Για πολλές δεκαετίες η κυρίαρχη συλλογική αντίληψη για τις συνθήκες διαβίωσης των Τσιγγάνων, θέλει τους Τσιγγάνους να επιλέγουν συνειδητά ως τρόπο ζωής το στερεότυπο μοντέλο του πλανόδιου σκηνίτη, του αποκομμένου από τις κοινωνικές δομές (και άρα «αντικοινωνικού») Τσιγγάνου.
Το συλλογικό αυτό στερεότυπο αποτέλεσε την αιτιολογική βάση για στρεβλώσεις και υπερβολές που έφθασαν μέχρι ακραίες καλυμμένες ή απροκάλυπτες ρατσιστικές θεωρήσεις για την αντικοινωνική φύση του Τσιγγάνου, ο οποίος με βάση τις αντιλήψεις αυτές, ζει στην αθλιότητα από επιλογή. Οι θεωρήσεις αυτές που κυριάρχησαν σε πλείστες των περιπτώσεων, δημιούργησαν τα συλλογικά άλλοθι της Ελληνικής πολιτείας και κοινωνίας για την απραξία (στην καλύτερη περίπτωση) ή για την βίαιη στάση απέναντι σε ολόκληρες κοινότητες και ομάδες Τσιγγάνων.
Η συλλογική κοινωνική αντίληψη διατείνεται ότι οι Τσιγγάνοι είναι εκ φύσεως περιθωριακοί, παραβατικοί, απαίδευτοι και γενικά απροσάρμοστοι σε πρότυπα ζωής που η πλειοψηφούσα κοινωνία επιλέγει. Να θυμίσουμε λοιπόν ότι τέτοιες απλοϊκές φαινομενικά απόψεις είναι αυτές που δημιούργησαν ιστορικά την θεωρητική βάση του φυλετικού και κοινωνικού ρατσισμού, που οδήγησαν την ανθρωπότητα στις γνωστές επαίσχυντες πράξεις και ακρότητες. (Εξάλλου οι τελευταίες συγκλονιστικές αποκαλύψεις της γενετικής ιατρικής με την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γωνιδιώματος, έθεσαν αμετάκλητα στον κάδο απορριμμάτων της ανθρώπινης σκέψης τις θεωρήσεις του φυλετικού ρατσισμού.)
Οι Τσιγγάνοι λοιπόν πράγματι ζουν περιθωριακά, πράγματι αναπτύσσουν παραβατικές συμπεριφορές (αν και κατά τα φαινόμενα αυτό δεν έχει καμία σχέση με υψηλή εγκληματικότητα), πράγματι έχουν πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, πράγματι δείχνουν δυσκολία προσαρμογής στις κοινωνικές δομές. Η κατάσταση όμως αυτή είναι αποτέλεσμα όχι συνειδητής επιλογής αλλά στάσης επιβίωσης απέναντι σε ένα ολοένα και εχθρικότερο κοινωνικό σώμα που διαρκώς εντείνει τις συνθήκες ανισότητας, περιθωριοποίησης, αποκλεισμού και απομόνωσης.
Είναι απολύτως βέβαιο ότι οι όροι αυτοί δεν αντιμετωπίζονται ούτε με καταστολή, ούτε με περαιτέρω συμπίεση των δικαιωμάτων, ούτε με ένταση του χωρικού και κοινωνικού αποκλεισμού, όπως συνέβη στο παρελθόν και συνεχίζει και σήμερα να συμβαίνει. Τα φαινόμενα αυτά είναι αναστρέψιμα μόνο με οργανωμένες και μακροχρόνιες πολιτικές ένταξης.
Η σημερινή θέση της Τσιγγάνικης κοινότητας στην Ελληνική κοινωνία χαρακτηρίζεται από φαινόμενα ακραίου κοινωνικού αποκλεισμού. Οι Έλληνες Τσιγγάνοι πολίτες στην συντριπτική τους πλειοψηφία διαβιούν στην Ελλάδα του 21ου αιώνα σε ένα απόλυτο περιθώριο στο οποίο τους οδήγησε κυρίως τις τελευταίες δεκαετίες το μεταπολεμικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας, το οποίο μέσα από τις διαδικασίες «εξαστισμού» της Ελληνικής κοινωνίας, ισοπέδωσε την πολιτισμική πολυμορφία της κοινωνικής δομής, και αφομοίωσε τον πολιτισμικό και κοινωνικό πλουραλισμό δημιουργώντας νέες κοινωνικές σχέσεις και ισορροπίες.
Την διαδικασία αυτή δεν ακολούθησαν οι Έλληνες Τσιγγάνοι οι οποίοι παρέμειναν μια ομάδα με υψηλό βαθμό συνοχής, εσωτερικής αλληλεγγύης και συσπείρωσης.
Η συσπείρωση αυτή ενέχει θετικά χαρακτηριστικά εφόσον συνέβαλε στην διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας ενός ιστορικού πληθυσμού, είναι όμως και ένδειξη αρνητικών (κυρίως αμυντικών) στάσεων που καλλιεργήθηκαν κάτω από την πίεση του κυρίαρχου πλειοψηφικού σώματος.
Οι πρόσφατες κοινωνικοοικονομικές μεταβολές στην Ελληνική κοινωνία έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες για αυξανόμενο κοινωνικό αποκλεισμό, με αποτέλεσμα οι συνθήκες διαβίωσης των Ελλήνων Τσιγγάνων πολιτών να παρακμάζουν ολοένα και περισσότερο. Η διεύρυνση του χώρου των κοινωνικά αποκλεισμένων, ιδιαίτερα με την εμφάνιση των κυμάτων των οικονομικών μεταναστών και των προσφύγων επιτείνει την κατάσταση αυτή.
www.oikokoinonia.gr/roma_

«Επανασύνδεση Ανήλικων Ρομ με την Υποχρεωτική Εκπαίδευση»: Προσεγγίζοντας δυναμικά τον κοινωνικό αποκλεισμό των Ρομά

Σε μια διαμορφωμένη με ανταγωνιστικούς όρους κοινωνία, που συνεχώς εξελίσσεται τεχνολογικά, ποιος μπορεί να οραματιστεί ένα ελπιδοφόρο μέλλον για τους Ρομά, όταν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι αγράμματοι;
Όταν οι τέχνες και τα παραδοσιακά τους επαγγέλματα δεν έχουν πλέον λόγο εξάσκησης;
Είναι ευρέως γνωστή η προβληματική σχέση των νεαρών Ρομ με την υποχρεωτική εκπαίδευση, όχι μονάχα στον Ελληνικό χώρο, αλλά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Η αποχή των Ρομά από το σχολείο ή η ελλιπής εκπαίδευσή τους, καθώς και η περιορισμένη δυνατότητά τους να παρακολουθήσουν τις τεχνολογικές εξελίξεις τούς οδηγούν αναπόφευκτα στην επαγγελματική αδράνεια, το οικονομικό αδιέξοδο, τις συνθήκες ανέχειας και εξαθλίωσης. Οι νεαροί Ρομά κατά παράδοση απέχουν από το εκπαιδευτικό σύστημα με την ανοχή ή και με την προτροπή των γονιών τους. Σήμερα που το σχολείο εκχωρεί ένα μεγάλο μέρος των ευθυνών του στην οικογένεια, είναι σαφές ότι οι Τσιγγάνοι μαθητές βρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση, δεδομένου ότι οι
οικογένειές τους δεν μπορούν να τους στηρίξουν και να ενισχύσουν την εκπαίδευσή τους στο σπίτι. Οι Ρομά στην πλειοψηφία τους αγνοούν ή δεν κατανοούν την αναγκαιότητα για μόρφωση, γι'
αυτό και θεωρούν ότι η σχέση τους με το σχολείο είναι θέμα επιλογής τους. Σε αυτό συνάδει και ο
τρόπος με τον οποίο αναγκάζονται να επιβιώνουν οι Ρομά, ο οποίος είναι άκρως ανταγωνιστικός προς το σχολείο. Η σχολική φοίτηση των Ρομά είναι εξαιρετικά ευάλωτη σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως η έλλειψη κατάλληλης και μόνιμης στέγης, τα οικονομικά προβλήματα που οδηγούν στην παιδική εργασία, η απόσταση από το σχολείο και κυρίως οι ρατσιστικές πρακτικές εις βάρος όσων επιχειρούν
να εκπαιδευτούν. Δεν είναι λίγες οι απόπειρες αποκλεισμού των τσιγγανοπαίδων από τα σχολεία με κινητοποίηση της κοινωνίας, γονιών, μαθητών και δασκάλων. Συχνά πολλά παιδιά Ρομά μιας περιοχής εξαναγκάζονται να διασκορπίζονται σε πολλά σχολεία για να αποφευχθεί η «υποβάθμιση» ενός σχολείου λόγω «υπερβολικής συγκέντρωσης» μαθητών Ρομά σε αυτό.
Ο μεγαλύτερος και σοβαρότερος αποκλεισμός γίνεται μέσα στη τάξη. Τα παιδιά Ρομά ανταποκρίνονται καλά όταν η εκπαιδευτική διαδικασία λαμβάνει υπ΄όψιν τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες των μαθητών (π.χ. ότι δεν έχουν μητρική γλώσσα την ελληνική). Αυτό όμως δεν γίνεται τις περισσότερες φορές. Τα παιδιά Ρομά αντιμετωπίζονται από μαθητές και δασκάλους ως ενοχλητικοί παρίες που καθυστερούν την υλοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος και υποβαθμίζουν την εικόνα του σχολείου. Μέσα σε αυτές τις κάκιστες συνθήκες τα παιδιά Ρομά είναι φυσικό να νιώθουν ανεπιθύμητα, να απογοητεύονται και να εγκαταλείπουν το σχολείο.

Μάθε (Ρομά) παιδί μου γράμματα…

Έχοντας την εμπειρία του κοινωνικού αποκλεισμού και τη γνώση των παραμέτρων που εγκλωβίζουν ανθρώπους και ομάδες στο φαύλο κύκλο του, η ΚΛΙΜΑΚΑ προσεγγίζει από ετών το θέμα του αναλφαβητισμού των Ρομά μέσα από τη δράση του Κέντρου Ημέρας Ζεφυρίου – Μενιδίου για τους ‘Ελληνες Ρομ. Προσεγγίζοντας πολύπλευρα τον κοινωνικό αποκλεισμό των Ρομά , στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής θεώρησης της ψυχικής υγείας, το Κέντρο Ημέρας συμπεριέλαβε στις δραστηριότητές
του τη λειτουργία προγράμματος αλφαβητισμού για ενήλικες καθώς και τη λειτουργία προγράμματος ενισχυτικής διδασκαλίας για παιδιά.
Η δράση αυτή ενισχύθηκε τους τελευταίους μήνες με ένα νέο πρόγραμμα «Επανασύνδεση Ανήλικων Ρομ με την Υποχρεωτική Εκπαίδευση» το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του Προγράμματος «Δράσεις ενίσχυσης της απασχόλησης με την ενεργό συμμετοχή των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων» Β΄ Κύκλος του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας . Το Πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει τη λειτουργία υπηρεσίας για την επανασύνδεση των Ρομ με το σχολείο και παρακολούθηση της φοίτησής τους, καθώς και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, απευθύνεται στους ανήλικους Ρομ που φοιτούν πλημμελώς στο σχολείο και είναι λειτουργικά αναλφάβητοι, καθώς και στις οικογένειές τους. Επιπλέον οι δράσεις απευθύνονται σε άτομα και
φορείς της κοινότητας, όπως οι εκπαιδευτικοί, οι αστυνομικές αρχές, οι κοινωνικές υπηρεσίες, οι σύλλογοι Ρομά κ.λπ., προκειμένου να στηρίξουν την προσπάθεια για την επανασύνδεση των Ρομ με το σχολείο. Στην υλοποίηση του Προγράμματος συμμετέχουν, με εργασιακή σχέση, δύο Ρομά, πρώην μακροχρόνιοι άνεργοι, ως ειδικοί διαμεσολαβητές στην κοινότητά τους.
Το πρόγραμμα συνεχίζεται με επιτυχία έχοντας αρωγούς τόσο την αναγνώρισή του όσο και την στήριξή του από την κοινότητα, καθώς και από τον ΟΤΑ του Δήμου Ζεφυρίου.
Η αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού των Ρομά είναι και πρέπει να είναι βασικός στόχος σε κάθε προσπάθεια για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των Ρομά και για την ισότιμη ενσωμάτωσή τους
στο κοινωνικό σύνολο.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ, πιστεύοντας ότι η εκπαίδευση και εν γένει η παιδεία είναι θεμέλιος λίθος για την αρμονική συμβίωση όλων των ανθρώπων, οραματίζεται σχολεία που να χωρούν όλα τα παιδιά. Ίσως από διαφορετικούς κόσμους, αλλά με την ίδια ανάγκη και την ίδια δίψα για μάθηση.
Στο πλαίσιο των δράσεων του Προγράμματος σχεδιάστηκε ενημερωτικό φυλλάδιο με τον τίτλο
«Τα παιδιά από το Ζεφύρι γράφουν στους γονείς τους». Στο φυλλάδιο δημοσιεύονται αυθεντικές επιστολές νεαρών Ρομά οι οποίοι εκφράζουν στους γονείς τους το παράπονό ότι δεν τους αφήνουν να πάνε στο σχολείο αλλά και την επιθυμία τους να μορφωθούν όπως και όλα τα άλλα παιδιά.

Για περισσότερες πληροφορίες:
ΚΛΙΜΑΚΑ
ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ ΖΕΦΥΡΙΟΥ – ΜΕΝΙΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΡΟΜ
ΕΘ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 50 Τ.Κ. 13451
ΤΗΛ ‐ fax: 210 2486170
e‐mail: zefyri@klimaka.org.gr
www.klimaka.org.gr
«ΕΠΑΝΑΣΥΝΔΕΣΗ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΡΟΜ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ»
Η Ενέργεια ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ
Εντάσσεται στο Ε.Π. (Απασχόληση & Επαγγελματική Κατάρτιση)
του Υπουργείου Απασχόλησης & Κοινωνικής Προστασίας
Η Ενέργεια συγχρηματοδοτείται κατά 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

Πανελλήνια Ένωση Ελληνίδων ΡΟΜΑ

Πανελλήνια Ένωση Ελληνίδων ΡΟΜΑ
«Η Στήριξη της Γυναίκας»
«Στην κοινότητα μας μια γυναίκα δυσκολεύεται να απευθυνθεί για τα προσωπικά, οικογενειακά, επαγγελματικά ή πάσης φύσεως προβλήματα της σε συλλόγους που κυριαρχούνται από τους άνδρες ομόφυλους μας.
Η αναγκαιότητα αυτή μας οδήγησε στην ίδρυση ενός συλλόγου ΡΟΜΑ γυναικών που το πεδίο δράσης της θα αφορά τόσο τις γυναίκες όσο και τους άνδρες ΡΟΜΑ.
Μετά από 4 χρόνια δράσης, χαιρόμαστε που έχουμε καθιερωθεί στη συνείδηση της κοινότητας μας, ως αξιόπιστες και δραστήριες ξεπερνώντας σταδιακά τις προκαταλήψεις λόγω φύλου.
Στοχεύουμε το παράδειγμα μας να ακολουθήσουν και οι νέες γυναίκες της κοινότητας μας.»
Αγγελοπούλου Μαριάννα, Πρόεδρος του Συλλόγου

Η Πανελλήνια Ένωση Ελληνίδων ΡΟΜΑ «Η Στήριξη της Γυναίκας», μη-κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ιδρύθηκε το 2002 μετά από πρωτοβουλία 10 γυναικών όπου σήμερα αριθμεί 1.100 εγγεγραμμένα μέλη.

Ο σύλλογος μας υλοποιεί δράσεις οι οποίες εξυπηρετούν τους παρακάτω σκοπούς:
 Σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των μελών.
 Υλική και ηθική στήριξη σε αναξιοπαθούντες ομόφυλους μας.
 Επικοινωνία και ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των μελών του συλλόγου.
 Διατήρηση και διάδοση των ηθών, εθίμων και παραδόσεων της φυλής μας.
 Περιορισμός του αναλφαβητισμού στις ενήλικες γυναίκες.
 Προστασία των νέων από τη χρήση τοξικών ουσιών.
 Φροντίδα του περιβάλλοντος διαβίωσης.
 Προβολή της θετικής εικόνας των ΡΟΜΑ.

Από το 2002 μέχρι σήμερα έχουμε υλοποιήσει τις παρακάτω δράσεις:
 Οργάνωση παιδικών κατασκηνώσεων στο Ζούμπερι (Άγιος Ανδρέας) και στην Κερατέα. Καταφέραμε να καθιερώσουμε το θεσμό των παιδικών κατασκηνώσεων στην τσιγγάνικη κοινότητα με θερμή αποδοχή τόσο από τους γονείς όσο και από τους ίδιους τους ωφελούμενους, δηλ. τα παιδιά.
 Κινητοποίηση ενηλίκων 18-45 ετών για εγγραφή τους στο Σχολείο 2ης Ευκαιρίας.
 Κατ’οίκον επισκέψεις ενημερώνοντας τους γονείς για την ανάγκη εμβολιασμού και ιατρικών εξετάσεων των παιδιών τους.
 Μεταφορά παιδιών και ηλικιωμένων σε νοσηλευτικά ιδρύματα όποτε προέκυπτε ανάγκη .
 Ενημέρωση της κοινότητας για την ανάγκη έκδοσης αστυνομικής ταυτότητας και διεκπεραίωση από τα μέλη του Συλλόγου μας, όπου αδυνατούσαν οι ίδιοι να αναλάβουν τις υποθέσεις τους λόγω του αναλφαβητισμού τους.
 Εγγραφή παιδιών και ενηλίκων στα μητρώα του Ληξιαρχείου Αθηνών και στους Δήμους όπου διαμένουν.
 Ενημέρωση της κοινότητας για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα τους.
 Αγωγή κοινότητας και παροχή πληροφοριών για θέματα που απασχολούν την νεολαία όπως τα ναρκωτικά, η αντισύλληψη, η ψυχική υγεία κ.λ.π. σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Δήμου και το Κέντρο Ημέρας Ζεφυρίου-Μενιδίου της ΑμΚΕ ΚΛΙΜΑΚΑ.
 Κινητοποίηση της κοινότητας για παρακολούθηση επιδοτούμενων προγραμμάτων εργασιακής κατάρτισης ή γνωστικών δεξιοτήτων σε Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.). Η δράση μας αυτή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
 Συμμετοχή στην επιτροπή αξιολόγησης του Υπουργείου Εσωτερικών για τα στεγαστικά δάνεια των Τσιγγάνων και υποστήριξη των ενδιαφερομένων κατά την κατάθεση της αίτησης τους.
 Παρεμβάσεις στους Δήμους για την καθαριότητα των περιοχών Ζεφυρίου και Μενιδίου.
 Συνδιοργάνωση με την ΑμΚΕ ΚΛΙΜΑΚΑ εκδηλώσεων με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας και την Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών.
 Συμμετοχή του συλλόγου στις εκδηλώσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας της ΑμΚΕ ΚΛΙΜΑΚΑ.
 Συμμετέχων Εταίρος στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Equal «Φυλών Ένωσις –Ολοκληρωμένη Υποστήριξη και Παρέμβαση Ενίσχυσης Επιχειρηματικότητας υπέρ των Ελλήνων Τσιγγάνων» από το 2005 που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Πέμπτη 21 Ιανουαρίου 2010

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΗΣ Π.Ο.Σ.Ε.Ρ. 30/4/2009 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ 2010

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Ελλήνων Ρομ (Π.Ο.Σ.Ε.Ρ.), ιδρύθηκε το 1998, εκπροσωπώντας τους τσιγγάνους της χώρας μας και στοχεύει όχι μόνο στη διαχείριση των αιτημάτων και προβλημάτων του τσιγγάνικου πληθυσμού, αλλά και στην προώθηση ενταξιακών και αναπτυξιακών πολιτικών.
Το 2010 – Ευρωπαϊκό Έτος για την Καταπολέμηση της Φτώχειας και του Κοινωνικού Αποκλεισμού μπορεί να υποστηρίξει ένα αξιόλογο πλαίσιο αναφοράς των πολύμορφων διαστάσεων της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού που βιώνουν οι Έλληνες τσιγγάνοι.

Τα Ρομά και η ΚΛΙΜΑΚΑ


Από το 2001 η ΚΛΙΜΑΚΑ στα πλαίσια του προγράμματος «Ψυχαδέλφεια» του Υπουργείου Υγείας ανέπτυξε δράσεις στοχευμένες στην κοινωνική ομάδα των Ρομ. Ο κοινωνικός αποκλεισμός που υφίστανται οι Ρομ αποτελεί καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης της κοινωνικής και ψυχολογικής τους ταυτότητας. Αν ορίσει κανείς τον κοινωνικό αποκλεισμό ως την αδυναμία πρόσβασης σε κοινωνικά αγαθά όπως η εκπαίδευση, η στέγη, η εργασία και η χρήση των υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας, οι Ρομ βιώνουν την κοινωνική απομόνωση σε όλα τα επίπεδα. Παράλληλος συντελεστής αναπαραγωγής του αποκλεισμού είναι οι προκαταλήψεις και τα κοινωνικά στερεότυπα. Η ψυχοπαθολογία που καταγράφεται σε επίπεδο κοινότητας στους Ρομ σε μεγάλο βαθμό αντικατοπτρίζει κοινωνικά προβλήματα. Με βάση αυτήν την παραδοχή, αναπτύσσουμε πολυεπίπεδες δράσεις με στόχο την ψυχοκοινωνική ενδυνάμωση των Ρομ, έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους και να ενταχθούν αρμονικά στην ευρύτερη κοινωνία.

Τρίτη 19 Ιανουαρίου 2010

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΡΟΜ

Μια νέα πρωτοβουλία της Π.Ο.Σ.Ε.Ρ.,η οποία αποδεικνύει την έμπρακτη συμμετοχή και στήριξη της στα διεθνή επείγοντα θέματα.